Đất trồng cam ở miền Bắc càng thâm canh càng thoái hóa

​​​​​​​

TS Lương Đức Toàn, Trưởng Bộ môn Sử dụng đất thuộc Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu sức khỏe đất trồng cam ở miền Bắc cho biết như vậy.

Đề tài là nhiệm vụ do Bộ NN-PTNT đặt hàng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa dựa trên thực trạng các vùng trồng cam ở miền Bắc bị thoái hóa, người dân đang quay lưng với cây cam, diện tích trồng cam sụt giảm rất lớn… nên phải tìm ra nguyên nhân và các giải pháp khắc phục kịp thời.

Mô hình cải tạo đất cho vùng trồng cam của Viện Thổ nhưỡng Nông hóa.

“Đây là bài toán vô cùng khó chứ không phải là khó nữa, chẳng khác gì mò kim đáy biển vì nó có nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó sẽ có một nguyên nhân là do sức khỏe đất bị giảm sút theo nhận định của một số nhà khoa học. Chúng tôi phải đặt ra những giả thiết để tiếp cận, phải lấy mẫu phân tích xem về vật lý, hóa học đất, sinh học đất ở tất cả các vùng trồng cam.

Trong những vùng đó đánh giá những cây cam bị thoái hóa ở các độ tuổi khác nhau và phân cấp, phân loại nó ra để phân tích các tính chất lý, hóa học và sinh học đất, trong đó tập trung vào nghiên cứu vi sinh vật đất, nấm bệnh trong đất... Tiếp cận theo hướng đó, sau hơn 2 năm nghiên cứu, chúng tôi nhận ra rằng 2 vùng cam thâm canh cao cũng là vùng bị thoái hóa nhiều nhất đó là vùng Cao Phong của tỉnh Hòa Bình và vùng Quỳ Hợp của tỉnh Nghệ An. Trong khi đó ở Bắc Quang của tỉnh Hà Giang, Hàm Yên của tỉnh Tuyên Quang ít thâm canh hơn cũng có biểu hiện của thoái hóa nhưng không nghiêm trọng bằng hai vùng trên.

So sánh tính chất đất ở vùng cây đang thoái hóa và vùng cây đang phát triển tốt thì các chỉ số có sự khác nhau. Đầu tiên chúng tôi phát hiện ra những vùng cam bị thoái hóa, tầng đất mặt gần như không có sét, đất mất cấu trúc, chủ yếu còn những hạt cát thô rời rạc hoặc đất vón cục cứng. Thứ hai là độ pH đất thấp hơn rất nhiều vùng cây tốt. Thứ ba là hàm lượng hữu cơ ở tầng mặt rất thấp. Thứ tư là một số vùng đã có biểu hiện tích lũy kim loại nặng trong đất, đặc biệt là hàm lượng đồng. Gần như các vùng trồng cam của miền Bắc đều có hàm lượng đồng khá cao.